Saat niye 60 dakika? Saat, dakika ve saniyelerin 60 a bölünmeleri rasyonel olmaktan çok uzak. Bunu Babillilerden almışız. Babilliler 360 lı sayı sistemi kullanıyorlardı. Kesirleri de 60 ta bir olarak hesaplıyorlardı. Çemberin çevresi 360 derece, yıl 360 gün, gün 360 uş gibi. Böylece kesirli sonuçlar üreten karmaşık hesapları yapabiliyorlardı. Ortalama 4 dakikaya karşılık gelen uş u almamışız ama diğerlerini almışız.
Hafta niye var ve neden 7 gün? Gün, ay ve yılın tersine hafta Güneş, Dünya ve Ay ın dönüşleri gibi temel astronomik olaylarla ifade edilebilecek bir döngüye sahip değil. Ama kullanımı Çin, Hindistan ve Babil gibi uygarlıklara kadar uzanıyor. Formüle edilmesi Akad kralı Sargon'un fermanına dayandırılıyor. Teleskop öncesi dönemde önem verilen gök cisimlerinin sayısı 7 idi. Yörünge değişiklikleri günlük olan Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn gezegenleri ile Güneş ve Ay. 7 sayısı kutsanıyordu ve ilk zaman ölçü birimi 7 günlük hafta oldu. Bize kadar gelen isimlerin bir kısmı bu gök cisimlerinin Romalılar tarafından isimlendirmesi, geri kalanları da İngilizlerin anglo sakson tanrılarının isimleridir.
Ay neden 30 gün? Babilliler, kullandıkları 7 günlük haftadan 4 tanesini birleştirip 28 günlük ay olarak kullanıyorlardı. Ayın evrelerine de az da olsa uygundu. Romalılar ise yunanlılardan aldıkları 10 lu (desimal) ay sistemini kullanıyorlardı. Bu sistem Mart ayı ile başlıyordu, ayın evrelerine uygun olarak 10 ayı sayıyor, sonraki 60 dolayındaki günler atlanıyor ve sayılmıyordu. Sezar döneminde bilim insanları Güneşin hareketlerine uygun olması için yılın 30 ar günlük 12 aydan oluşması gerektiğini ve artık yıl kavramını ortaya attılar. O arada yılbaşı da Mart ayından Ocak ayına alındı. Uzun süre kullanılacak Jülyen takvimi böyle ortaya çıktı. 30, 31 gün çeken aylardan oluşan yıl daha sonra yaygın olarak kullanılmaya başlandı.
Bağlantılar
2. Why are there 24 hours in a day?
4. Why Are There Seven Days in a Week?
